umów się na konsultację 533 728 335

Dieta niskowęglowodanowa – sposób na raka prostaty?

Dieta niskowęglowodanowa – sposób na raka prostatyRak prostaty to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych, który co roku diagnozowany jest w Polsce u 15 tysięcy mężczyzn. Z powodu tego nowotworu rocznie umiera 5 tysięcy Polaków. Dzięki tym ponurym statystykom rak prostaty drugim co do częstości zachorowań na nowotwory złośliwe u mężczyzn, zaraz po raku płuca. Program badań przesiewowych w grupie mężczyzn pomiędzy 55 a 69 rokiem przyczynia się co prawda do spadku liczby zachorowań, jednak rak prostaty wciąż stanowi poważny problem zdrowotny. W ostatnich latach coraz więcej mówi się o kluczowej roli diety w profilaktyce nowotworów – i nie brakuje badań wskazujących na wpływ diety na ryzyko zachorowania na raka prostaty.

 

Jakie są czynniki ryzyka raka prostaty?

Rak prostaty to nowotwór, w przypadku którego ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. Bardzo rzadko nowotwór ten diagnozowany jest u mężczyzn poniżej 40 roku życia, ale już w grupie wiekowej 65 – 70 lat diagnozowany jest dość często. Podeszły wiek to nie jedyny czynnik ryzyka – na wzrost częstości zachorowań wpływ może mieć także rodzinne występowanie choroby (predyspozycje genetyczne), nadużywanie alkoholu i palenie papierosów, siedzący tryb życia. Niemałe znaczenie ma także otyłość, zwłaszcza otyłość typu brzusznego, a także dieta uboga w warzywa, a obfitująca w cukier i tłuszcze trans.

Objawy raka prostaty wynikają przede wszystkim z powiększenia gruczołu krokowego, zatem przez długi czas mogą naśladować objawy łagodnego przerostu stercza. Pojawić mogą się zatem takie objawy jak:

– uczucie parcia na pęcherz
– wąski lub przerywany strumień moczu
– ból podczas mikcji
– częste oddawanie moczu w nocy
– krwiomocz

Wraz z postępem choroby może dojść do całkowitego zatrzymania strumienia moczu, a także patologicznych złamań kości będących konsekwencją przerzutów nowotworu do kości.

Badania przesiewowe w kierunku raka prostaty obejmują oznaczenie poziomu PSA we krwi, czyli specyficznego antygenu prostaty. Bezpośrednią ocenę gruczołu krokowego umożliwia badanie per rectum, a najbardziej dokładnym badaniem jest ultrasonografia przezodbytnicza TRUS.

 

Rak prostaty – jaką rolę w jego rozwoju może mieć dieta?

Dane epidemiologiczne podkreślają regionalne różnice w występowaniu raka prostaty na całym świecie, przy czym niższe wskaźniki występują w krajach niezachodnich, szczególnie wśród mężczyzn w Azji. Czynniki środowiskowe przyczyniają się więc do tego ryzyka, a na niektórych obszarach, na których diagnozuje się raka prostaty z większą częstotliwością, obserwuje się równoczesny wzrost wskaźnika cukrzycy i raka jelita grubego. To implikuje rolę czynników odżywczych, w tym rafinowanych węglowodanów i nadmiaru kalorii w rozwoju raka stercza.
Chociaż skutki stosowania diety bogatej w cukier są bardzo liczne, zauważalną konsekwencją jest podwyższenie poziomu insuliny w surowicy i IGF-1, czyli insulinopodobnego czynnika wzrostu. Hormony te wydają się być związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju raka prostaty w badaniach populacyjnych. Mogą bowiem pobudzać proliferację komórek prostaty i generować rozwój nowotworu stercza. Ta obserwacja doprowadziła do prób wpłynięcia na wzrost guza prostaty poprzez zmiany diety. W modelach zwierzęcych wykazano, że diety o ograniczonej zawartości węglowodanów są bardzo skuteczne: poziomy insuliny i IGF-1 mogą być obniżone, co samo w sobie może stanowić istotny element profilaktyki raka prostaty.

Negatywny wpływ spożycia cukru na rozwój raka prostaty wykazano nie tylko na modelu zwierzęcym; jednym z badań objęto grupę prawie 23000 mężczyzn, korzystających z badań przesiewowych w kierunku raka prostaty. Na przestrzeni lat 1993 – 2001 u 1996 mężczyzn zdiagnozowano raka stercza, a wysokie spożycie cukru było dodatnio skorelowane z ryzykiem rozwoju raka prostaty (Concentrated Sugars and Incidence of Prostate Cancer in a Prospective Cohort). Może to być związane aktywacją zapalnych cytokin, takich jak interleukiny, białko C-reaktywne i czynnik martwicy nowotworów, między innymi w wyniku podwyższonego kwasu moczowego w surowicy lub innego mechanizmu. Szczególnie wzrost kwasu moczowego może prowadzić do zwiększonej produkcji IL-1β i przewlekłego stanu zapalnego. Na wzrost ryzyka raka prostaty może także wpływać wysokie spożycie soków owocowych, bogatych we fruktozę (Consumption of Sugars, Sugary Foods, and Sugary Beverages in Relation to Adiposity-Related Cancer Risk in the Framingham Offspring Cohort (1991-2013).

Dieta uboga w węglowodany wydaje się być zatem godna polecenia każdemu mężczyźnie, który pragnie zminimalizować ryzyko rozwoju raka prostaty. Taki model żywienia stanowi ponadto profilaktykę otyłości, cukrzycy typu 2 czy chorób serca, a zatem najczęstszych chorób przewlekłych stanowiących główną przyczynę śmiertelności.