Długoterminowe efekty stosowania diety ketogenicznej

Długoterminowe efekty stosowania diety ketogenicznej Dieta ketogeniczna to model żywienia, który proponuje zupełnie odmienne od tradycyjnego spojrzenie na dietę. W diecie ketogenicznej kluczowe znaczenie ma znaczne ograniczenie podaży węglowodanów oraz komponowanie diety w oparciu o tłuszcze – a zatem ma miejsce odwrócenie proporcji makroskładników. W związku z tym, że dieta keto wyklucza bądź ogranicza spożycie sporej grupy produktów (mowa o źródłach węglowodanów), postrzegana jest jako dieta eliminacyjna. A dietom eliminacyjnym przypisuje się niekorzystny wpływ na zdrowie – zwłaszcza przy ich długotrwałym stosowaniu. Okazuje się jednak, że dieta ketogeniczna to bezpieczny model żywienia, który może być z powodzeniem stosowany przez długi czas. Dłuższe kontynuowanie diety keto wcale nie odbija się w negatywny sposób na zdrowiu, a co więcej – przynosi szereg profitów zdrowotnych.

Dieta ketogeniczna – jak to działa?

Dieta ketogeniczna została opracowana w 1920 roku i od tego przeprowadzono liczne badania potwierdzające jej wysoki potencjał prozdrowotny. Początkowo dieta keto zasłynęła z korzystnego wpływu na łagodzenie lekoopornej padaczki. Obecnie wiemy znacznie więcej na temat korzyści płynących ze stosowania diety keto, a sprowadzają się one przede wszystkim do profilaktyki i leczenia takich chorób cywilizacyjnych jak otyłość, choroby układu sercowo – naczyniowego czy cukrzyca typu 2.

Jak to możliwe, że ludzie otyli mogą spożywać tłuszcz, a mimo to – chudną? Ketoza występuje w wyniku zmiany paliwa organizmu z węglowodanów na tłuszcz. Niecałkowite utlenianie kwasów tłuszczowych przez wątrobę powoduje gromadzenie się ciał ketonowych w organizmie. Dieta ketogeniczna utrzymuje organizm w stanie ketozy, która charakteryzuje się podwyższeniem D-b-hydroksymaślanu i acetooctanu.

Łagodna ketoza jest naturalnym zjawiskiem występującym u ludzi podczas postu i u noworodków karmionych piersią. Ketoza po ćwiczeniach jest znanym zjawiskiem u ssaków. Chociaż większość zmian parametrów fizjologicznych wywołanych po wysiłku szybko wraca do normalnych wartości, poziom krążących ciał ketonowych wzrasta przez kilka godzin po ustaniu aktywności mięśniowej. Stwierdzono, że u wysportowanych osób niski poziom ketonów we krwi chroni przed rozwojem hipoglikemii podczas długotrwałych ćwiczeń przerywanych. Ponadto ketoza ma znaczący wpływ na tłumienie głodu. Tak więc dieta ketogenna jest dobrym regulatorem spożycia kalorii w organizmie i naśladuje efekt głodu w organizmie.

Ogólnie uważa się, że diety wysokotłuszczowe mogą prowadzić do rozwoju otyłości i kilku innych chorób, takich jak choroba wieńcowa, cukrzyca i rak. Ten pogląd opiera się jednak na badaniach przeprowadzonych na zwierzętach, którym podano dietę wysokotłuszczową bogatą w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Natomiast liczne analizy kliniczne dotyczące stosowania diety keto u ludzi wykazały, że dieta ketogenna zmodyfikowała czynniki ryzyka chorób serca u otyłych pacjentów. Wszystko sprowadza się do wykorzystania wartościowych źródeł tłuszczów, ponadto nie każda dieta bogatotłuszczowa jest dietą ketogeniczną – nie należy ich zatem traktować jak tego samego modelu żywienia.

Dieta keto pod lupą badaczy

Do niedawna ketozę obserwowano z niepokojem w świecie medycznym; jednak obecne postępy w badaniach żywieniowych zredukowały te obawy i zwiększyły świadomość społeczną na temat pozytywnych skutków stosowania diety ketogenicznej. Obawy wynikały ze zwykłego niezrozumienia założeń diety ketogenicznej, a także braku wiarygodnych badań klinicznych. U ludzi ciała ketonowe są jedynym dodatkowym źródłem energii mózgu po glukozie. Zatem użycie ciał ketonowych przez mózg może stanowić znaczący rozwój ewolucyjny, który nastąpił równolegle z rozwojem mózgu u ludzi. Generowanie wątrobowe ciał ketonowych podczas postu jest niezbędne, aby zapewnić alternatywne paliwo dla glukozy, co jest konieczne, aby oszczędzić niszczenie mięśni przez syntezę glukozy.
Dieta ketogenna jest klinicznie i eksperymentalnie skuteczna w leczeniu przeciwpadaczkowym i w leczeniu otyłości. W niektórych przypadkach dieta ketogenna jest znacznie lepsza niż współczesne leki przeciwdrgawkowe. Niedawno wykazano, że dieta ketogeniczna jest bezpieczną potencjalną alternatywą dla innych istniejących terapii epilepsji u dzieci. Jeden z mechanizmów diety ketogennej w padaczce może być związany ze zwiększoną dostępnością beta-hydroksymaślanu, ciała ketonowego łatwo transportowanego przez barierę krew-mózg. Korzystne zmiany w profilu energetycznym mózgu zaobserwowano u osób na diecie ketogenicznej. Jest to znacząca obserwacja, ponieważ hipometabolizm mózgowy jest charakterystyczną cechą osób cierpiących na depresję lub manię. W innym badaniu wykazano, że dieta ketogenna indukowała ekspresję genów w mózgu. Badania te dostarczają dowodów na wyjaśnienie działania diety ketogenicznej w mózgu.

Jednym argumentem przeciwko spożywaniu wysokotłuszczowej diety jest to, że powoduje ona otyłość. Głównym problemem w tym względzie jest to, czy wysoki procent tłuszczu w diecie sprzyja przyrostowi masy w większym stopniu niż niski procent spożycia tłuszczu. Ponieważ tłuszcz ma wyższą gęstość kaloryczną niż węglowodany, uważa się, że spożyciu wysokotłuszczowej diety będzie towarzyszyć większe spożycie energii. Przekonanie to jest jednak błędne – badania wykazały, że dietę ketogeniczną można stosować jako terapię zmniejszania masy ciała u otyłych pacjentów.

Stwierdzono, że bazująca na węglowodanach dieta jest podstawową przyczyną różnych przewlekłych chorób organizmu. Cukier może przyspieszyć starzenie, ponadto dieta o wysokim obciążeniu glikemicznym jest niezależnie związana z rozwojem chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu II i niektórych postaci raka. Obciążenie glikemiczne odnosi się do diety złożonej z różnych produktów spożywczych o wysokim indeksie glikemicznym. Indeks glikemiczny jest miarą podniesienia poziomu glukozy po spożyciu węglowodanów. Klasyfikacja węglowodanów na podstawie jego indeksu glikemicznego dostarczyła lepszego predyktora ryzyka chorób wieńcowych niż tradycyjna metoda klasyfikacji węglowodanów na proste lub złożone formy.

Obecnie jest oczywiste, że diety wysokowęglowodanowe zwiększają stężenie trójglicerydów w osoczu na czczo i obniżają stężenie cholesterolu HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu). Zmiany te są zwiększają ryzyko rozwoju miażdżycy i jej powikłań. Wykazano jednak, że diety ketogenne poprawiają zaburzenia lipidowe charakterystyczne dla dyslipidemii aterogennej.

A jaki jest związek między sposobem żywienia a rakiem? Stwierdzono, że zmieniony metabolizm energetyczny i wymagania substratowe komórek nowotworowych stanowią cel dla selektywnej terapii przeciwnowotworowej. Podaż substratów do metabolizmu energii guza można zmniejszyć przez manipulację dietą (np. dietę ketogenną). Stwierdzono również, że ryzyko raka piersi zmniejsza się wraz ze wzrostem całkowitego spożycia tłuszczu. Z kolei spożycie cukru jest pozytywnie związane z rakiem u ludzi i zwierząt laboratoryjnych. Ta obserwacja jest dość logiczna, ponieważ wiadomo, że komórki nowotworowe jako bardzo aktywne metabolicznie, potrzebują znacznych ilości glukozy.

Badania kliniczne potwierdzają, że dieta ketogeniczna może stanowić skuteczną terapię otyłości, chorób serca, cukrzycy; stanowi ponadto doskonałą profilaktykę chorób przewlekłych. Jednocześnie – przy zastosowaniu odpowiednio zbilansowanej diety ketogenicznej, opracowanej przez dietetyka, brak jest jakichkolwiek efektów ubocznych, które mogłyby negatywnie rzutować na stan zdrowia.

Pozostałe teksty