Kiedy ostatnio wykonywałeś badania krwi?

Kiedy ostatnio wykonywałeś badania krwi Podstawą profilaktyki zdrowotnej jest zdrowy tryb życia – właściwa dieta oraz regularna aktywność fizyczna. Ponadto raz w roku warto wykonać podstawowe badania krwi. Co prawda większość z nas wykonuje badania okresowe w ramach medycyny pracy, ale nie zawsze badania te wykonywane są z wystarczającą częstotliwością. Podstawowe badania krwi i moczu mogą ułatwić jak najszybsze zdiagnozowanie niektórych chorób przewlekłych a także wyłapać nawet początkowe stadia zaburzeń metabolicznych czy hormonalnych. Jakie badania powinny być wykonane raz w roku?

Badanie poziomu glukozy we krwi

Poziom glukozy we krwi to badanie pomagające na wczesne zdiagnozowanie zaburzeń metabolizmu węglowodanowo – insulinowego: insulinooporności, stanu przedcukrzycowego czy cukrzycy. Im wcześniej rozpoznane zostaną pierwsze zaburzenia poziomu cukru we krwi, tym większa szansa na uniknięcie zachorowania na cukrzycę. A choroba ta nie bez powodu uznana została za prawdziwą epidemię XXI wieku. Wzrasta liczba przypadków cukrzycy typu 2 – a co najgorsze, choroba ta diagnozowana jest nawet u małych dzieci. Jak się przed nią bronić?

Cukrzyca typu 2 generowana jest przede wszystkim spożyciem zbyt wysokiej ilości węglowodanów. I wcale nie oznacza to wyłącznie sytuacji, gdy objadamy się słodyczami. Także tradycyjna dieta oparta na produktach zbożowych sprzyja rozwojowi cukrzycy. Spożywanie pięciu posiłków dziennie, z których każdy zawiera źródła węglowodanów, generuje stały wyrzut insuliny przez trzustkę. W dłuższej perspektywie czasu dochodzi do spadku wrażliwości komórek na działanie insuliny i rozwoju tzw. insulinooporności. Glukoza nie jest wykorzystywana jako źródło energii, dochodzi więc do zwiększenia jej poziomu we krwi. To generuje syntezę jeszcze większej ilości insuliny – i błędne koło się zamyka. A od insulinooporności do cukrzycy już tylko jeden krok.

W celu zapobiegania takim zaburzeniom gospodarki węglowodanowej warto postawić na aktywność fizyczną, dietę niskowęglowodanową oraz oznaczać poziom glukozy we krwi. Glikemia powinna być oznaczana na czczo, po 12 – godzinnej przerwie od przyjmowania posiłków. Prawidłowy wynik glukozy na czczo to 70 – 99 mg/ dl (3,9 – 5,5 mmol/l). Wyniki nieprawidłowe to:

– stan przedcukrzycowy: 100 – 125 mg/ dl (5,6 – 6,9 mmol/ l)
– cukrzyca: powyżej 126 mg/ dl (7 mmol/ l)

Uzupełnieniem diagnostyki, zwłaszcza w przypadku osiągnięcia nieprawidłowych wyników badań jest doustny test tolerancji glukozy oraz oznaczanie poziomu insuliny na czczo.

Cholesterol….a może lepiej homocysteina?

Jednym z najczęściej wykonywanych badań jest lipidogram. Oznaczanie poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów uznawane jest za jeden z elementów profilaktyki chorób układu sercowo – naczyniowego. Wysoki poziom cholesterolu we krwi utożsamiany jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju miażdżycy czy zawału serca. Jednak ostatnio pojawiły się badania, które pozwalają zweryfikować nasze spojrzenie na cholesterol. Wysoki poziom cholesterolu we krwi wcale nie musi mieć negatywnego wpływu na zdrowie, wręcz przeciwnie – cholesterol pełni funkcje ochronne w przebiegu procesów zapalnych. Najczęściej wysoki poziom cholesterolu towarzyszy zbyt wysokiemu spożyciu węglowodanów, co generuje stan zapalny i zwiększoną syntezę cholesterolu przez wątrobę. Dziś wiadomo, że większym zagrożeniem dla układu krążenia jest wysoki poziom homocysteiny. Ten aminokwas sprzyja bowiem powstaniu blaszki miażdżycowej i utracie elastyczności ścian naczyń krwionośnych. Warto zatem oznaczać poziom homocysteiny we krwi. Wynik prawidłowy mieści się w zakresie poniżej 10 mikromol/ l.

Prawidłowy poziom homocysteiny zależy od kilku czynników. Najważniejsze z nich to:

– odpowiednia (nie za wysoka) podaż białka zwierzęcego w diecie
– utrzymanie prawidłowego poziomu tzw. modulatorów homocysteiny, czyli witaminy B9 i B12 we krwi
– unikanie palenia papierosów i spożywania alkoholu
– mutacja genu MTHFR, kodującego enzymy odpowiedzialne za przemiany metaboliczne homocysteiny.

O jakich badaniach nie należy jeszcze zapominać?

Poza najważniejszymi badaniami krwi, warto wykonać raz na trzy lata oznaczanie poziomu hormonów tarczycy – TSH, fT3 i fT4. Warto badać także poziom elektrolitów, a także witaminy D3 – na jej niedobór cierpi większość z nas. Raz w roku warto wykonać ponadto badanie ogólne moczu. Mężczyźni po 40 roku życia powinni oznaczać ponadto we krwi poziom PSA, zaś kobiety – regularnie wykonywać cytologię i USG piersi czy mammografię. Ponadto po 50 roku życia warto wykonać kolonoskopię. Ponadto bez względu na wiek konieczne są regularne pomiary masy ciała oraz wartości ciśnienia tętniczego krwi.

Taka profilaktyka zdrowotna uzupełniona o zdrowy styl życia nie wyeliminuje oczywiście występowania chorób przewlekłych, ale usprawni ich diagnostykę i pomoże zminimalizować ryzyko rozwoju ich powikłań. W niektórych przypadkach umożliwi zahamowanie rozwoju chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca i cukrzyca. A przecież oczywistym jest, że zapobieganie chorobom to znacznie lepsza strategia niż ich leczenie.

Pozostałe teksty