Z roku na rok przybywa osób dotkniętych problemem insulinooporności oraz cukrzycy. Pomimo tego wciąż jeszcze wiele osób nie posiada choćby minimalnej wiedzy na temat tych zaburzeń. A wiedza ta jest konieczna do tego, aby uniknąć rozwoju zaburzeń gospodarki węglowodanowej, a jeśli już się pojawią – aby móc skutecznie z nimi walczyć. Warto jest przyjrzeć się bliżej najpopularniejszym mitom dotyczącym glikemii, czyli poziomu cukru we krwi, a także zaburzeń gospodarki węglowodanowej.
Jeden z najczęściej powtarzanych mitów dotyczy tego, że za rozwój cukrzycy odpowiedzialne jest wyłącznie spożywanie słodyczy i słodkich napojów. To błędne przekonanie. Owszem, faktem jest, że słodycze i napoje stanowią bogate źródło cukry. Jednak w rzeczywistości cukier ukryty jest w wielu innych produktach spożywczych, także tych, których nie podejrzewamy o zawartość cukru. Wystarczy wspomnieć o obecności tzw. cukru ukrytego, który dodawany jest do takich produktów jak ketchup, płatki zbożowe, pieczywo, soki owocowe, kaszki dla dzieci czy produkty o obniżonej zawartości tłuszczu. Poza tym nie tylko sam cukier rafinowany może przyczynić się do rozwoju zaburzeń węglowodanowych. Dotyczy to wszystkich węglowodanów, a zwłaszcza węglowodanów prostych. Każdorazowo po spożyciu węglowodanów wzrasta poziom glukozy we krwi, a tej zmianie towarzyszy wydzielanie insuliny przez trzustkę. Im częściej ma to miejsce, tym komórki stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny. To może doprowadzić do rozwoju insulinooporności. A od insulinooporności już blisko do cukrzycy typu 2, czyli choroby, w przebiegu której dochodzi do utrzymywania się wysokiego poziomu glukozy we krwi i stopniowego wyczerpywania się czynności wydzielniczych trzustki.
Kolejny mit dotyczy różnic pomiędzy cukrzycą typu 1 oraz 2. Wiele osób nie dostrzega różnic pomiędzy tymi dwoma schorzeniami, podczas gdy najistotniejszym punktem wspólnym jest przede wszystkim efekt finalny, czyli wzrost poziomu glukozy we krwi. Różnice sprowadzają się natomiast do przyczyn obydwu typów cukrzycy, a także sposobów leczenia. Cukrzyca typu 1 to choroba o podłożu autoimmunologicznym, rozwijająca się najczęściej w młodym wieku. Za pojawienie się choroby może odpowiadać np. niedobór witaminy D czy niektóre infekcje wirusowe, ogromne znaczenie mają także współwystępujące choroby autoimmunologiczne oraz predyspozycje genetyczne. W przebiegu cukrzycy typu 1 dochodzi do niszczenia trzustki przez autoprzeciwciała, przez co organ ten nie ma możliwości syntetyzowania insuliny. Właśnie dlatego terapia cukrzycy typu 1 sprowadza się do iniekcji insuliny. Natomiast na cukrzycę typu 2 zapracowujemy sobie sami – niezdrową dietą i siedzącym trybem życia. Punktem wyjścia do rozwoju cukrzycy typu 2 jest wspomniana wcześniej insulinooporność. Wysokie spożycie węglowodanów, otyłość, stłuszczenie wątroby generowane nadużywaniem alkoholu – to najważniejsze czynniki sprzyjające rozwojowi cukrzycy typu 2. Trzustka jest w stanie syntetyzować insulinę, ale nie jest ona w stanie obniżyć poziomu glukozy we krwi. Postępowanie lecznicze w cukrzycy typu 2 to przede wszystkim modyfikacja stylu życia, a w razie potrzeby także stosowanie farmakoterapii.
W ten sposób płynnie przechodzimy do kolejnego mitu, dotyczącego przekonania, że ograniczenie spożycia cukru wystarczy, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy i wspomóc jej leczenie. Cukier to tylko wierzchołek góry lodowej. Samo zmniejszenie spożycia cukru to za mało, aby utrzymać równowagę węglowodanowo – insulinową. Za regulowanie poziomu glukozy we krwi odpowiada zarówno trzustka, jak i wątroba. Warto zatem zwrócić uwagę na kilka aspektów. Przede wszystkim – należy ograniczyć spożycie wszystkich węglowodanów, gdyż umożliwia to utrzymanie prawidłowego poziomu insuliny we krwi. A im niższy poziom insuliny we krwi, tym lepsze warunki do spalania tłuszczu – a zatem mniej węglowodanów w diecie to doskonała profilaktyka nie tylko cukrzycy, ale także otyłości. Należy unikać alkoholu, gdyż nadmierne jego spożycie skutkuje stłuszczeniem wątroby. Takie same konsekwencje ma nadużywanie fruktozy, powszechnie dostępnej w naszej diecie pod postacią syropu glukozowo – fruktozowego. Stłuszczona wątroba metabolizuje znacznie mniej glukozy, co sprzyja odkładaniu glukozy w postaci tkanki tłuszczowej. Może to prowadzić do otyłości, która utrudnia leczenie cukrzycy typu 2. Ponadto stłuszczeniu wątroby towarzyszy spadek syntezy hormonu IGF, który wraz z insuliną reguluje poziom glukozy we krwi.
Należy pamiętać, że zarówno wprowadzanie określonych zmian w stylu życia, jak i zaobserwowanie efektów wymaga czasu. Warto stopniowo wprowadzać zmiany w diecie, zastępując żywność przetworzoną o wysokiej zawartości cukru takimi produktami jak pełne ziarna, orzechy czy warzywa. Warto regularnie uprawiać sport i dbać o optymalna ilość snu, co wpływa korzystnie na gospodarkę hormonalną i ułatwia utrzymanie prawidłowej masy ciała. Stosowanie się do tych ogólnych zaleceń pozwala na przywrócenie prawidłowego poziomu glukozy i insuliny we krwi – a to punkt wyjścia do uzyskania nienagannej sylwetki i doskonałego zdrowia.