Nietolerancja laktozy – realny problem czy fanaberia?

Nietolerancja laktozy – realny problem czy fanaberia Laktoza jest coraz częściej wymienianym – obok glutenu – problematycznym składnikiem diety. Nietolerancja laktozy diagnozowana jest coraz częściej, a to sprzyja rosnącej popularności diety bezlaktozowej. Nietolerancja laktozy rzeczywiście może generować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, więc u osób nią dotkniętych unikanie produktów zawierających laktozę jest wskazane. Jednak nietolerancja laktozy powinna zostać potwierdzona odpowiednimi testami, gdyż bezzasadne stosowanie diety bezlaktozowej wymaga wyeliminowania ważnej grupy produktów. Należy ponadto rozróżnić nietolerancje laktozy od alergii na mleko krowie.

Laktoza – dlaczego jest tak problematyczna?

Laktoza to cukier mleczny, występujący w mleku ssaków. Ten dwucukier zbudowany jest z cząsteczki glukozy i galaktozy. Aby laktoza została wchłonięta z przewodu pokarmowego, musi zostać strawiona do cukrów prostych. Taką rolę w przewodzie pokarmowym pełni enzym laktaza. Człowiekowi jest on potrzebny w pierwszych miesiącach życia, gdy spożywany jest pokarm matki. Z czasem nasza dieta rozszerza się o kolejne produkty, a mleko mamy zostaje wyeliminowane z diety. Wówczas ilość laktazy w przewodzie pokarmowym stopniowo maleje; u dorosłym enzym ten może wykazywać zaledwie 5 – 10% swojej wyjściowej aktywności. Spadek aktywności laktazy wraz z wiekiem jest zatem zjawiskiem fizjologicznym.

Ilość laktazy w przewodzie pokarmowym jest kwestią indywidualną, a jednym z czynników modyfikujących może być dieta. Spożywanie mleka może – w ramach przystosowania się do takiego modelu żywienia – sprzyjać utrzymaniu wyższego poziomu laktazy we krwi. Nie brakuje jednak osób, które nie są w stanie spożywać mleka i jego przetworów.

Nietolerancja laktozy – czym się różni od alergii na mleko krowie?

Nietolerancja laktozy objawia się pod postacią zaburzeń żołądkowo – jelitowych. Do dwóch godzin po spożyciu posiłku zawierającego laktozę dochodzi do pojawienia się biegunki, bólów brzucha, mdłości, kolki i wzdęcia. Nietolerancja laktozy może pojawić się w dowolnym wieku, najczęściej doświadczają jej dorośli lub młodzież. Wówczas nietolerancja rozwija się na podłożu spadku aktywności laktazy bądź wynika z nietolerancji rozwijającej się na podłożu takich schorzeń jak: mukowiscydoza, celiakia, zakażenia żołądkowo – jelitowe czy zespół Leśniowskiego – Crohna. Niekiedy nietolerancja laktozy pojawia się już w pierwszych dniach życia i jest konsekwencją wrodzonego niedoboru laktazy (alaktazji). W takim przypadku noworodek nie może być karmiony piersią. Z kolei alergia na mleko krowie (tzw. skaza białkowa) to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na białka zawarte w mleku krowim. Objawia się już w pierwszym okresie życia – po spożyciu mleka krowiego pojawiają się dolegliwości żołądkowe, a także wysypka skórna.

Czy cierpisz na nietolerancję laktozy?

Diagnostyka nietolerancji laktozy nie sprowadza się wcale do wykonywania testów alergicznych, gdyż nietolerancja ta nie wiąże się z pobudzeniem układu odpornościowego do produkcji specyficznych przeciwciał. Wykonać można natomiast następujące testy:

– wodorowy test oddechowy, polegający na podaniu doustnie roztworu laktozy i pomiarze ilości wodoru w wydychanym powietrzu; podwyższone stężenie wodoru wskazuje na niedobór laktazy i towarzyszącą mu fermentację laktozy
– test doustnego podania laktozy, gdy po podaniu roztworu laktozy dokonywany jest pomiar poziomu glukozy we krwi

Jedną z metod diagnostycznych jest tzw. dieta eliminacyjna. Należy wyeliminować produkty zawierające laktozę na okres dwóch tygodni, po czym ponownie je wprowadzić. Ustąpienie objawów żołądkowych podczas wyeliminowania laktozy i ich powrót do ponownym wprowadzeniu produktów z laktozą potwierdza nietolerancję laktozy. Warto pamiętać, że laktozę zawierają nie tylko mleko i jego przetwory. Należy uważnie czytać etykiety ze składem produktów, gdyż wiele z nich zawiera np. mleko w proszku.

Potwierdzenie nietolerancji laktozy wymaga wprowadzenia diety bezlaktozowej. Aby nie dopuścić do niedoborów pokarmowych, będących konsekwencją wyeliminowania produktów mlecznych warto skonsultować się z dietetykiem. Indywidualnie skomponowana dieta bezmleczna przyczyni się do zredukowania objawów ze strony układu trawiennego, zminimalizuje ryzyko rozwoju zespołu nieszczelnego jelita oraz dostarczy wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

Pozostałe teksty