Każda kobieta w ciąży przykłada ogromną wagę do zdrowego stylu życia. Ma to pomóc zachować doskonały stan zdrowia i umożliwić optymalny rozwój dziecka. Bardzo istotne jest zatem wykonywanie regularnych badań lekarskich, stosowanie zróżnicowanej diety oraz unikanie stresu. Nie należy zapominać ponadto o kontrolowaniu masy ciała. Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie zmiany w masie ciała mogą odbić się niekorzystnie na zdrowiu mamy i dziecka.
Stopniowy przyrost masy ciała w ciąży to całkowicie naturalne zjawisko. Warto wiedzieć, ile kilogramów można bezpiecznie przytyć w ciąży. Ważna jest zarówno ilość dodatkowych kilogramów, jak i tempo ich przyrostu. Trudno jest jednoznacznie określić, ile kilogramów może przybrać kobieta w czasie ciąży. Zależy to m. in. od wyjściowej masy ciała. Ogólne zalecenia mówią, że bezpieczna ilość kilogramów, o które może zwiększyć się masa ciała kobiety jest następująca:
– przy wyjściowej niskiej masie ciała (BMI poniżej 20) można w ciąży przytyć około 12,5 – 18 kg
– przy prawidłowej wyjściowej masie ciała (BMI w przedziale 20 – 26) można przytyć około 11,5 – 16 kg
– przy nadmiernej wyjściowej masie ciała (BMI powyżej 26) bezpieczny przyrost masy ciała w ciąży to około 7 – 11 kg
Ważne jest także to, jak zmienia się masa ciała w poszczególnych okresach ciąży. W pierwszych 14 tygodniach waga nie powinna się zauważalnie zmienić, następnie w okresie od 14 do 20 tygodnia średni wzrost wagi powinien wynosić około 2,5 kg. Największe zmiany odnotowywane są między 21 a 30 tygodniem – wówczas przyszła mama może przytyć około 5 kilogramów. Kolejnych 6 tygodni wiąże się z przyrostem masy ciała około 2,5 kilograma, natomiast w ostatnich tygodniach ciąży waga nie powinna już ulegać znaczącym zmianom.
Wspomniane dane mają oczywiście charakter poglądowy a każda kobieta w ciąży powinna być traktowana indywidualnie. Podczas każdej okresowej wizyty u lekarza oceniana jest masa ciała. Gdy przyrost masy ciała w ciąży jest zbyt wysoki – konieczne może być zweryfikowanie diety, a niekiedy także wykonanie dodatkowej diagnostyki. Szczególnie niepokojący powinien być nagły przyrost masy ciała w krótkim okresie czasu, z towarzyszącymi obrzękami.
Nadmierna masa ciała u kobiet w ciąży generować może szereg konsekwencji zdrowotnych dla mamy i rozwijającego się dziecka. Mowa zarówno o nadwadze rozwijającej się w przebiegu ciąży, jak i istniejącej już przed ciążą. Nadwaga i otyłość mogą bowiem generować szereg zaburzeń metabolicznych, takich jak insulinooporność czy cukrzyca. A rozwój cukrzycy w czasie ciąży zwiększa ryzyko pojawienia się w przyszłości cukrzycy typu 2. Nadmierna masa ciała sprzyja ponadto rozwojowi zakrzepicy żylnej czy nadciśnienia, zwiększa się ryzyko rozwoju niedokrwistości czy stanu przedrzucawkowego. Częściej występują także takie powikłania położnicze jak przedwczesne odejście wód płodowych, poród przedwczesny czy niewydolność cieśniowo – szyjkowa. Nadmierna masa ciała u ciężarnej może się także przełożyć na makrosomię u płodu, czyli nadmierną masa ciała. A to może być wskazaniem do cesarskiego cięcia, gdyż poród naturalny obciążony byłby ryzykiem powikłań. Ponadto makrosomia u płodu może wiązać się z częstszym rozwojem u dziecka w przyszłości nadwagi, zespołu metabolicznego czy chorób układu sercowo – naczyniowego.
Ciekawych spostrzeżeń dostarczają wyniki badań dotyczących efektywności suplementacji kwasem foliowym. U otyłych ciężarnych suplementacja ta jest mniej skuteczna, gdyż wymagane są znacznie większe dawki witaminy. A to może wiązać się z rozwojem wielu wad wrodzonych, w tym wad cewy nerwowej.
Zarówno kobiety, które już przed ciążą borykały się z nadwagą, jak i te, które problem nadmiernej masy ciała dotknął dopiero w ciąży, powinny w szczególny sposób zadbać o dietę. Ale nie tylko – także panie o prawidłowej masie ciała powinny starać się utrzymać taki stan rzeczy, stosując właściwy model żywienia. I nie chodzi tu absolutnie o obsesyjną chęć utrzymania nienagannej sylwetki; mowa o racjonalnej diecie, która dostarcza optymalnych ilości kalorii i składników odżywczych. Warunkiem bezpieczeństwa i skuteczności takiej diety jest jej indywidualny charakter. A taką dietę najlepiej skomponuje dietetyk, analizują aktualną masę ciała, stopień aktywności fizycznej czy stan zdrowia. Każda kobieta w ciąży czy planująca ciążę, zwłaszcza przy występujących problemach z wagą, powinna odwiedzić gabinet dietetyka. Wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych zapewni doskonałe samopoczucie kobiety w ciąży, prawidłowy rozwój malucha i stanowić będzie doskonały punkt wyjścia do zarażenia powiększającej się rodziny odpowiednim sposobem odżywiania się.