Prewencja otyłości u dzieci

Prewencja otyłości u dzieci Otyłość u dzieci stanowi rosnący problem zdrowotny, który rzutuje na bieżące zdrowie dziecka, a także jego zdrowie jako dorosłego w przyszłości. Okazuje się zatem, że odpowiednie żywienie dzieci ma kluczowe znaczenie nie tylko dla zapewnienia prawidłowego rozwoju dziecka, ale także zminimalizowania ryzyka rozwoju takich chorób przewlekłych jak nadciśnienie, cukrzyca, choroby serca, a nawet nowotwory. W jaki sposób zapobiegać nadwadze i otyłości u dzieci? Warto zapoznać się z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia, a także modelem diety niskowęglowodanowej opartej na tłuszczach, który z powodzeniem stosuję u swoich pacjentów – także tych młodych.

Otyłość wśród dzieci – skąd wziął się problem?

Kiedyś otyłość należała do rzadkości, a problem nadmiernej masy ciała wśród dzieci w ogóle nie istniał. Obecnie natomiast lawinowo przybywa dzieci dotkniętych problemem nadwagi i otyłości. Wynika to z wielu czynników. Jednym z najistotniejszych jest powszechne występowanie otyłości wśród dorosłych – a jak wiadomo, przykład idzie z góry. Jeśli rodzice odżywiają się w niewłaściwy sposób, z dużym prawdopodobieństwem także ich dzieci będą żywić się w nieprawidłowo. Do tego dochodzi siedzący tryb życia, sięganie po niezdrowe przekąski dostępne w szkolnych sklepikach, a także stres czy schorzenia współistniejące.

W ramach walki z otyłością wśród dzieci wymagane jest wielotorowe działanie, obejmujące m. in.:

– prewencję pierwotną, czyli edukację żywieniową obejmującą zarówno dzieci, jak i rodziców
– wykonywanie testów przesiewowych w kierunku otyłości, czyli pomiary masy ciała i wskaźnika BMI
– leczenie już zdiagnozowanej otyłości u dzieci
– szeroko zakrojona polityka prozdrowotna, promująca aktywny styl życia i zdrowe nawyki żywieniowe

Do oceny stanu odżywienia w wieku rozwojowym (do ukończenia osiemnastego roku życia) stosowane są tabele lub siatki centylowe wartości BMI uwzględniające wiek, osobne dla chłopców i dziewcząt. Zgodnie z obowiązującą definicją WHO:

– niedobór masy ciała: wartość BMI < 5 centyla
– prawidłowa masa ciała: wartość BMI ≥ 5 centyla i < 85 centyla
– nadwaga: wartość BMI ≥ 85 centyla i < 95 centyla
– otyłość: wartość BMI ≥ 95 centyla.

Ocena rozwoju fizycznego zgodnie z przepisami prawa powinna być dokonywana u dzieci i młodzieży podczas każdego badania profilaktycznego (tak zwanego bilansu zdrowia) i odnotowywana w karcie badania profilaktycznego zawartej w dokumentacji medycznej oraz książeczce zdrowia dziecka.

Monitorowanie masy ciała dziecka ma ogromne znaczenie dla przyszłego zdrowia dziecka. W obserwacjach klinicznych potwierdzono, że nadwaga i otyłość u dzieci zwiększa ryzyko wystąpienia w życiu dorosłym następujących zaburzeń zdrowotnych:

– otyłości
– cukrzycy
– nowotworów
– chorób układu sercowo – naczyniowego (miażdżyca, nadciśnienie, zawał serca, udar mózgu, choroba wieńcowa)
– zespołu metabolicznego
– niealkoholowego stłuszczenia wątroby
– depresji.

Ogólne wytyczne żywieniowe w profilaktyce otyłości u dzieci

Zapobiegać nadwadze i otyłości u dzieci można już od pierwszych lat życia dziecka. Zalecane jest karmienie wyłącznie piersią do 6 miesiąca życia, a potem warto kontynuować karmienie piersią oraz rozszerzanie diety zgodnie z kalendarzem żywienia. Należy nauczyć się rozpoznawać symptomy głodu i sytości u malucha, unikając jego przekarmiania. Gdy dziecko zaczyna jeść samodzielnie, posiłki zawsze powinny być spożywane przy stole i zawsze przy wyłączonym telewizorze. Ma to zapobiec nieświadomemu przyjmowaniu posiłków i przeoczeniu uczucia sytości. Dieta powinna bazować na naturalnych, jak najmniej przetworzonych produktach. Unikać należy słodyczy, napojów słodzonych, produktów z białej mąki.

Zdrowe nawyki związane z przyjmowaniem posiłków, a także promowanie aktywnego trybu życia na pewno mogą przyczynić się do utrzymania prawidłowej masy ciała. Jednak kluczowe znaczenie ma model żywienia – a ten najlepiej jest skonsultować z dietetykiem.

Dieta oparta na tłuszczach – odpowiedź na nadwagę, insulinooporność i zaburzenia lipidowe

W powszechnym mniemaniu najzdrowsza jest dieta dla dziecka o niskiej zawartości tłuszczu. W rzeczywistości jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów dietetycznych. Ograniczanie spożycia tłuszczów nie pomoże utrzymać prawidłowej masy ciała u dziecka, wręcz przeciwnie – niskie spożycie tłuszczu z wysokim spożyciem węglowodanów to najszybsza droga do nadwagi i problemów zdrowotnych. Jak to możliwe?

Tłuszcze są niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka, zwłaszcza układu nerwowego, immunologicznego i hormonalnego. Ponadto zastąpienie określonej puli węglowodanów tłuszczami wpływa korzystnie na gospodarkę węglowodanową. Bardzo często tkanka tłuszczowa kumuluje się w efekcie utrzymywania się wysokiego poziomu insuliny. Hormon ten promuje bowiem procesy lipogenezy. A najwyższe poziomy tego syntetyzowanego przez trzustkę hormonu stwierdza się po spożyciu węglowodanów. Dieta bogata w węglowodany sprzyja ponadto rozwojowi insulinooporności, przewlekłego stanu zapalnego, zaburzeń w profilu lipidowym krwi. Wszystko to może przełożyć się na przyrost masy ciała i współwystępowanie rozmaitych zaburzeń zdrowotnych.

Stosowanie diety niskowęglowodanowej u dzieci pozwala na utrzymanie prawidłowej masy ciała, a także zminimalizowanie ryzyka rozwoju rozmaitych zaburzeń metabolicznych. To świetna inwestycja w zdrowie. Jeśli taka dieta stanie się modelem żywieniowym całej rodziny, wówczas zarówno dzieci, jak i dorośli mają szansę cieszyć się nienagannym zdrowiem przez wiele lat.

Pozostałe teksty