umów się na konsultację 533 728 335

Stłuszczenie wątroby – wszystko, co musisz o nim wiedzieć

stłuszczenie wątrobyWątroba to jeden z najważniejszych organów w organizmie, codziennie narażonym na działanie szkodliwych metabolitów przemiany materii, używek, leków czy ciężkostrawnej diety. Nie dziwi zatem, że u wielu osób wątroba prędzej czy później zaczyna szwankować. A to nie może pozostać obojętne dla organizmu. Wątroba jest organem o wysokim potencjale regeneracyjnym, a to oznacza, że zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby będą widoczne dopiero wówczas, gdy uszkodzeniu ulegnie znaczna część miąższu wątroby. A to oznacza, że przez bardzo długi czas możemy nie wiedzieć, że nasza wątroba szwankuje. A postępujące zaburzenia w funkcjonowaniu narządu mogą prowadzić do rozwoju stłuszczenia wątroby, a następnie jej zwłóknienia.

Czym jest stłuszczenie wątroby?

To właśnie stłuszczenie wątroby jest ostatnim momentem na to, aby przywrócić prawidłowe jej funkcjonowanie i pobudzić procesy regeneracyjne. Faktem jest, że wiele przypadków stłuszczenia wątroby diagnozowanych jest przypadkowo, podczas wykonywania badania USG jamy brzusznej. Można rozpoznać to schorzenie nieco wcześniej, bacznie przyglądając się sygnałom wysyłanym przez organizm. Warto wiedzieć, o jakich symptomach mowa, gdyż stłuszczenie wątroby to ostatni etap przed nieodwracalnym zwłóknieniem wątroby prowadzącym do jej niewydolności. Stłuszczenie jest na szczęście procesem odwracalnym – należy jednak działać zdecydowanie i jak najszybciej rozpoznać niepokojące objawy. O jakich objawach mowa?

Stłuszczenie wątroby to proces kumulowania się tłuszczu w komórkach wątroby, co wynika z braku wykorzystania tłuszczu w przemianach metabolicznych. Na takie zaburzenie funkcjonowania wątroby narażonych jest dziś wiele osób, a najważniejsze czynniki ryzyka to:

  • nadwaga i otyłość
  • siedzący tryb życia
  • wysokie spożycie węglowodanów, w tym fruktozy
  • nadużywanie leków
  • częste sięganie po alkohol
  • cukrzyca typu 2

Aby wiedzieć, w jaki sposób wspomóc funkcjonowanie stłuszczonej wątroby, konieczne jest zrozumienie, w jaki sposób do tego stłuszczenia dochodzi. Pierwszą myślą, która pojawia się odnoście stłuszczenia narządu jest dieta obfitująca w tłuszcze. Nic bardziej mylnego! Jedną z wiodących przyczyn stłuszczenia wątroby jest nadużywanie alkoholu. Z kolei za niealkoholowe stłuszczenie wątroby odpowiada przede wszystkim diety obfitująca w węglowodany, która sprzyja rozwojowi insulinooporności. Spożyte w nadmiarze węglowodany odkładają się w postaci tłuszczu nie tylko w tkance tłuszczowej, ale także w wątrobie. To w tym narządzie węglowodany dostarczane wraz z dietą ulegają metabolizmowi do kwasów tłuszczowych. A wysoki poziom insuliny, utrzymujący się po spożyciu węglowodanów sprzyja kumulacji tłuszczu i hamuje procesy jego spalania. Węglowodanem wybitnie sprzyjającym stłuszczeniu wątroby jest fruktoza – ten cukier prosty nie jest wykorzystywany przez komórki jako źródło energii, tak jak ma to miejsce w przypadku glukozy. Fruktoza dociera bezpośrednio do wątroby i jest metabolizowana do związków będących prekursorami trójglicerydów.

Stłuszczenie wątroby zaburza pracę wątroby na drodze wielu mechanizmów. Przede wszystkim – stanowi źródło przewlekłego stanu zapalnego, a stan zapalny oznacza nasiloną syntezę wolnych rodników. Wolne rodniki uszkadzają struktury komórkowe, a procesom gojenia towarzyszyć będzie nadprodukcja kolagenu. I to ostatecznie doprowadzi do zwłóknienia wątroby. Tkanka włóknista zastępuje zdrowy miąższ wątroby, co prowadzi do postępującej niewydolności narządu.

Objawy stłuszczenia wątroby

Stłuszczeniu wątroby towarzyszy wiele zaburzeń metabolicznych i hormonalnych, które mogą powodować wystąpienie rozmaitych, mało charakterystycznych objawów. Okazuje się bowiem, że objawy stłuszczenia wątroby to nie tylko pobolewanie w nadbrzuszu czy niestrawność. Wątroba odpowiada za syntezę białek uczestniczących w procesie krzepnięcia krwi. Jeżeli wątroba nie działa prawidłowo, spada synteza czynników krzepnięcia krwi – a to objawiać może się nasilonym krwawieniem z nosa, krwawiącymi dziąsłami, częstym powstawaniem siniaków oraz pajączków, czyli pękających naczynek.

Stłuszczeniu wątroby bardzo często towarzyszy insulinooporność, gdyż zaburzony zostaje metabolizm glukozy. Utrzymywaniu się zbyt wysokiego poziomu glukozy we krwi towarzyszy pobudzanie trzustki do wydzielania insuliny – a konsekwencją może być zmniejszona wrażliwość komórek na działanie hormonu. Insulinooporność z kolei sprzyja przyrostowi masy ciała, zwłaszcza kumulacji tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha. Może pojawić się senność i zmęczenie, wzmożona ochota na słodkie przekąski.

Wątroba jest narządem odpowiedzialnym za metabolizm licznych hormonów, w tym hormonów płciowych. Stłuszczeniu wątroby może towarzyszyć wzrost poziomu estrogenów w organizmie, co u mężczyzn może objawiać się ginekomastią, czyli powiększeniem gruczołów piersiowych. Gdy stłuszczeniu wątroby towarzyszy wzrost poziomu bilirubiny we krwi, może objawiać się to świądem skóry i zażółceniem skóry oraz błon śluzowych. Jest to efektem zaburzenia procesu usuwania bilirubiny przez wątrobę. Ponadto może pojawić się zmęczenie, senność, zaburzenia koncentracji i procesów poznawczych. Zaawansowanemu zaburzeniu funkcji wątroby towarzyszyć może wodobrzusze, czyli kumulowanie się płynu surowiczego w jamie otrzewnej. Do powstania wodobrzusza przyczynia się towarzyszący stłuszczeniu wątroby spadek poziomu albuminy we krwi.

Jak rozpoznać stłuszczenie wątroby?

Stłuszczenie wątroby to jedno z najczęściej występujących zaburzeń dotyczących wątroby. Stłuszczenie polega na kumulowaniu się tłuszczów w obrębie komórek miąższu wątroby, co prowadzi do postępującego zaburzenia jej funkcji. Za stłuszczeniem wątroby idzie rozwój stanu zapalnego, prowadzącego do włóknienia wątroby. Ostatecznie może dojść do rozwoju marskości wątroby i niewydolności narządu. W związku z tym, że wątroba jest organem o bardzo wszechstronnej roli w organizmie, zaburzenia pracy tego organu rzutują na cały organizm. Jak możesz rozpoznać, że może dotyczyć cię problem stłuszczonej wątroby? Jednoznaczna diagnozę postawić można jedynie w oparciu o wyniki badań obrazowych, np. USG wątroby, a także wyniki badań laboratoryjnych, zwłaszcza prób wątrobowych. Podejrzenie stłuszczenia wątroby może natomiast nasunąć występowanie licznych objawów. Najbardziej charakterystycznym symptomem jest ból w prawym nadbrzuszu, a także nudności, osłabienie, chroniczne zmęczenie.

Jak leczyć stłuszczenie wątroby lub mu zapobiec?

Można się łatwo domyślić, że podstawowym sposobem wspomagania funkcjonowania stłuszczonej wątroby jest ograniczenie spożycia węglowodanów. Pozwala to wyeliminować insulinooporność oraz unormalizować poziom glukozy i insuliny we krwi. Niską podaż węglowodanów należy zrównoważyć wysoką podażą tłuszczów, zatem idealnie sprawdzi się dieta niskowęglowodanowa, a nawet ketogeniczna. Absolutnie nie należy obawiać się wysokiego spożycia tłuszczów – o ile nie są to niezdrowe tłuszcze trans. Dieta bogata w tłuszcze doskonale wspomaga odchudzanie całego organizmu, a także odtłuszczenie wątroby. Wynika to z faktu, że jedząc tłuszcze nie przyczyniamy się do podwyższenia poziomu insuliny. A niska insulina oznacza optymalne warunki do spalania tłuszczu – zarówno dostarczonego wraz z dietą, jak i skumulowanego w organizmie. Ponadto wyłącznie dieta bogata w tłuszcze dostarcza wystarczających ilości dwóch związków niezwykle istotnych dla prawidłowego funkcjonowania wątroby – metioniny oraz choliny. Metionina to aminokwas wykorzystywany w procesie syntezy glutationu – jednego z najsilniejszych antyoksydantów w organizmie człowieka. Glutation odgrywa ogromną rolę we wspomaganiu funkcji detoksykacyjnych wątroby, umożliwiając usuwanie szkodliwych metabolitów alkoholu czy leków, metali ciężkich oraz herbicydów i pestycydów. Ponadto glutation skutecznie neutralizuje wolne rodniki, ograniczając zasięg stanu zapalnego w wątrobie. Naturalne źródła metioniny – prekursora glutationu, to przede wszystkim mięsa (kurczak, wołowina oraz wieprzowina), a także ryby, jaja i orzechy – a zatem produkty bogate w tłuszcze.

Cholina jest natomiast związkiem witaminowym, określanym niekiedy jako witamina B4. Cholina wchodzi w skład fosfocholiny – związku lipidowego umożliwiającego metabolizowanie tłuszczu w wątrobie. Niskie spożycie choliny powiązane jest z większym ryzykiem wystąpienia stłuszczenia wątroby, a spożywanie choliny w odpowiednich ilościach może nie tylko zapobiegać stłuszczeniu, ale także je cofać. Najbogatszymi źródłami choliny w diecie są żółtka jaj, nabiał oraz wątroba. Ponadto w diecie nie może zabraknąć warzyw, gdyż stanowią one doskonałe źródło antyoksydantów. Na szczególną uwagę zasługują warzywa kapustne – zawarte w nich glukozylany wspomagają aktywność detoksykacyjną wątroby.

Dieta o niskiej zawartości tłuszczu doskonale sprawdza się w celu cofania zmian stłuszczeniowych w wątrobie. A jeszcze skuteczniejsza jest wtedy, gdy realizowana jest w schemacie Intermittent fasting, czyli postu przerywanego. Spożywanie posiłków tylko w ciągu kilku godzin w ciągu doby i kilkunastogodzinna przerwa w jedzeniu pozwalają na wykorzystanie wątrobowych zapasów glikogenu oraz tłuszczów zdeponowanych w miąższu narządu. To najskuteczniejszy sposób na pozbycie się tłuszczu z wątroby.