Zalecenia WHO dotyczące profilaktyki nowotworów

Zalecenia WHO dotyczące profilaktyki nowotworów Światowa Organizacja Zdrowia WHO od wielu lat stoi na straży naszego stanu zdrowia – a ściślej profilaktyki chorób przewlekłych. Działania WHO sprowadzają się zarówno do wdrażania programów edukacyjnych, jak i konkretnych działań mających na celu realizację szeroko zakrojonych zmian trybu życia. Przykładami może być dążenie do wyeliminowania przemysłowych tłuszczów trans z żywności czy wprowadzenia tzw. podatku cukrowego dla producentów słodzonych napojów. WHO publikuje także zalecenia dotyczące profilaktyki wielu chorób. Jednym z nich jest lista European Code Against Cancer, zawierający zalecenia dotyczące profilaktyki nowotworów. Jakie są kluczowe założenia tych zaleceń?

Jednym z najważniejszych zaleceń na liście WHO jest unikanie palenia papierosów. Zarówno palacze aktywni, jak i palacze bierni są narażone na działanie wielu szkodliwych substancji, takich jak:

– arsen
– chlorek winylu
– formaldehyd
– aceton
– cyjanowodór
– tlenek węgla
– nikotyna
– substancje smoliste
– polon

Papierosy zwiększają ryzyko zachorowania na raka płuc, ale także raka przełyku, krtani czy tchawicy, a także nerek czy pęcherza moczowego. Palenie tytoniu sprzyja ponadto rozwojowi chorób nienowotworowych, takich jak wrzody żołądka i dwunastnicy, zaburzenia odporności, choroby układu krążenia i oddechowego. Szczególnie niebezpieczne jest palenie dla kobiet w ciąży, a także palenie w towarzystwie najmłodszych. Poza rezygnacją z palenia papierosów, WHO zaleca unikanie wszelkich innych form tytoniu. Do minimum ograniczyć należy także spożycie alkoholu.

Kolejnym zaleceniem jest regularna aktywność fizyczna. Przeciwdziałać siedzącemu trybowi życia można na wiele sposobów – i niekonieczne musi to oznaczać codzienne, intensywne treningi. WHO zaleca 150 – 300 minut umiarkowanych treningów tygodniowo. Podczas treningów warto uwzględnić zarówno trening aerobowy, jak i siłowy. Trening wspomaga układ krążenia, zwiększa odporność organizmu, zapobiega spadkowi gęstości kości. Ruch wykazuje ponadto pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego i hormonalnego, a także pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Wg Światowej Organizacji Zdrowia zachowanie optymalnej wagi to jeden z filarów profilaktyki nowotworów i innych chorób cywilizacyjnych. Poza aktywnością fizyczną, dla zachowania prawidłowej masy ciała ogromne znaczenie ma także dieta. Powinna być ona zoptymalizowana pod względem kalorii, ale także proporcji makroskładników. Wyeliminować należy z niej żywność przetworzoną, cukier i przemysłowe tłuszcze trans, zalecane jest ograniczenie spożycia soli.

Kolejnym zalecanym przez WHO krokiem jest unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce – w okresie największego nasłonecznienia konieczne jest stosowanie filtrów anty – UV. Wówczas należy jednak pamiętać o suplementowaniu witaminy D3. Jej podstawowym źródłem jest synteza skórna pod wpływem promieniowania słonecznego, a stosowanie filtrów UV znacznie ogranicza tą syntezę. Uwagę należy zwrócić także na inne źródła promieniowania, m. in. związane z narażeniem zawodowym.

Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla zasadność realizowania szczepień obowiązkowych i dodatkowych u dzieci (w tym szczepionki przeciwko HPV u dojrzewających dziewcząt), podkreślana jest ponadto rola karmienia naturalnego w pierwszych miesiącach życia dziecka. Warto zwrócić także uwagę na badania profilaktyczne umożliwiające wczesne rozpoznanie nowotworu, a także oszacowanie zwiększonej predyspozycji do ich rozwoju. Mowa zwłaszcza o badaniach w kierunku:

– raka piersi (mammografia, USG piersi)
– raka jelita grubego (kolonoskopia)
– raka szyjki macicy (cytologia).

Lista zaleceń wydaje się być długa, w rzeczywistości jednak sprowadza się do prowadzenia szeroko pojętego zdrowego stylu życia. Wprowadzenie kilku zdrowych zmian wystarczy, aby zminimalizować ryzyko rozwoju wielu nowotworów – to właśnie tryb życia ma ogromny wpływ na pojawienie się lub eliminację czynników ryzyka.

Pozostałe teksty