Dieta niskowęglowodanowa a stosowanie leków na cukrzycę – czy to idzie w parze?

Dieta niskowęglowodanowa a stosowanie leków na cukrzycę - czy to idzie w parze Diety niskowęglowodanowe, w tym diety ketogeniczne są z powodzeniem stosowane u chorych na cukrzycę. To doskonała strategia pozwalająca na wyrównanie parametrów gospodarki węglowodanowo – insulinowej, a właśnie to stanowi główny cel terapeutyczny w cukrzycy. Wiele obaw wzbudza jednak stosowanie diety o niskiej zawartości węglowodanów jednocześnie z lekami obniżającymi poziom glukozy we krwi. Czy słusznie?

Na czym polega leczenie cukrzycy?

Cukrzyca to choroba charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Cukrzycy typu 1 zawsze towarzyszy niedobór insuliny, z kolei w przebiegu cukrzycy typu 2 niedobór insuliny zazwyczaj występuje w późniejszym stadium choroby, zaś na początku insuliny jest za dużo. Niedobór insuliny narzuca konieczność podawania jej z zewnątrz w postaci iniekcji. Z kolei wysoki poziom glukozy wymaga unormalizowania – i temu służy aktywność fizyczna, odpowiednia dieta oraz leki hipoglikemizujące.

Celem terapeutycznym w cukrzycy jest przywrócenie prawidłowego poziomu glukozy we krwi oraz poziomu hemoglobiny glikowanej. Poziom glukozy można kontrolować przy pomocy glukometru, a także tradycyjnych pomiarów w laboratorium. Prawidłowy poziom glukozy we krwi na czczo to 3,9 – 5,5 mmol/ l (70 – 99 mg/ dl). Za dokładniejszy niż sama glukoza wskaźnik poziomu cukru we krwi uznawana jest hemoglobina glikowana. Jest to hemoglobina (czerwony barwnik erytrocytów) zmieniona działaniem procesów glikacji, występujących pod wpływem hiperglikemii. W związku z tym, że erytrocyty żyją około 120 dni, to właśnie tak długo hemoglobina glikowana może być oznaczana we krwi – i informuje o wyrównaniu glikemii na przestrzeni ostatnich dwóch – trzech miesięcy. Zalecany u chorych na cukrzycę poziom hemoglobiny glikowanej nie powinien przekraczać 7%.

Optymalne poziomy glukozy oraz hemoglobiny glikowanej należy utrzymywać przede wszystkim przy pomocy optymalnego modelu żywienia. Jednak w praktyce wielu pacjentów, a także lekarzy stawia przede wszystkim na farmakoterapię. Nikt oczywiście nie poddaje w wątpliwość zasadności stosowania leków, jednak nie wolno zapominać o kluczowej roli diety.

Powszechnie proponowane zalecenia dietetyczne dla diabetyków dotyczą spożywania węglowodanów o niskim i średnim indeksie glikemicznym, umiarkowanego spożycia białka i tłuszczów, a także odpowiedniej kaloryczności diety. Jednak to dieta niskowęglowodanowa, w tym dieta ketogeniczna pozwalają osiągnąć spektakularne efekty terapeutyczne. Dla większości osób taka dieta kojarzona jest jednak z ryzykiem wystąpienia hipoglikemii, czyli obniżenia poziomu glukozy poniżej normy. Zupełnie niesłusznie – wystarczy jedynie wiedzieć, że dieta ta jest na tyle skuteczna, że wymaga zmniejszenia dawek leków doustnych oraz insuliny.

Dieta ketogeniczna jako terapia cukrzycy typu 1 i 2

W przypadku cukrzycy całkowite wyleczenie choroby nie jest możliwe, jednak można zrobić wiele, aby ograniczyć postęp choroby i zminimalizować ryzyko rozwoju powikłań. Możliwe jest to dzięki utrzymaniu optymalnego poziomu glikemii. Leki hipoglikemizujące działają na drodze ograniczenia przyswajania glukozy, a także zwiększenia wydzielania insuliny przez trzustkę. Z kolei insulina stosowana jest u tych chorych, u których trzustka nie wydziela odpowiednich ilości hormonu. Stosowanie leków i insuliny wymaga kontrolowania poziomu glukozy we krwi i dopasowywania dawek leków do glikemii. Nie inaczej jest w przypadku stosowania diety niskowęglowodanowej – konieczna jest uważniejsza kontrola poziomu glukozy we krwi.

Stosowaniu diety ketogenicznej może towarzyszyć konieczność zredukowania dawek leków i insuliny nawet o kilkadziesiąt %. I o to właśnie powinno chodzić – o możliwość kontrolowania poziomu glukozy we krwi przy możliwie jak najmniejszym udziale leków. Nie należy zatem obawiać się stosowania diety keto w cukrzycy – wystarczy jedynie uważniej monitorować poziom glukozy we krwi. Naprawdę warto to robić, gdyż stosowanie diety ketogenicznej pozwala zauważalnie obniżyć poziom glukozy i hemoglobiny glikowanej we krwi.

Przed odkryciem insuliny jedyną dostępną opcją leczenia cukrzycy typu 1 były ścisłe diety niskowęglowodanowe ze znacznym ograniczeniem węglowodanów (≤10 g / dzień). Od tego czasu wiele zmieniło się w schemacie leczenia cukrzycy typu 1. Pomimo wielu postępów terapeutycznych osiągniętych od tamtych dni, leczenie cukrzycy insulinozależnej pozostaje nieoptymalne pod względem kontroli glikemii. Podejścia promujące dietę i elastyczność w dopasowywaniu dawek insuliny, są coraz bardziej polecane. Ponieważ węglowodany są głównym składnikiem odżywczym odpowiedzialnym za hiperglikemię poposiłkową, coraz więcej mówi się o korzyściach z ograniczenia węglowodanów u pacjentów z cukrzycą typu 1, zarówno pod względem wahań stężenia glukozy we krwi, jak i poziomu HbA1c.

Leczenie cukrzycy typu 2 jest trudne, ponieważ obejmuje kontrolowanie glikemii, czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, otyłości i innych chorób współistniejących poprzez połączenie strategii stylu życia (dieta i aktywność fizyczna), interwencji behawioralnych i psychologicznych oraz leczenia farmaceutycznego. Diety niskowęglowodanowe pozwalają nie tylko unormalizować poziom glikemii we krwi, ale także zredukować ryzyko rozwoju poważnych powikłań cukrzycy. Dlatego stosowanie diet low carb i ketogenicznych powinno być rozważone przez każdą osobę cierpiącą na cukrzycę.

Dlaczego dieta ketogeniczna jest tak skuteczna?

Sekretem wysokiego potencjału prozdrowotnego diety ketogenicznej jest znaczne ograniczenie podaży węglowodanów. Dzięki temu uniknąć można nie tylko poposiłkowego wzrostu poziomu glukozy, który towarzyszy diecie o standardowej zawartości węglowodanów. Ponadto ograniczona zostaje synteza insuliny przez trzustkę. Utrzymanie fizjologicznego stężenia insuliny zmniejsza ryzyko kumulacji tkanki tłuszczowej, gdyż insulina to hormon o działaniu lipogennym. Dzięki temu dieta ketogeniczna pozwala zrealizować nie tylko podstawowe założenie terapeutyczne, czyli utrzymanie normoglikemii, ale także profilaktykę otyłości oraz jej powikłań.

Włączenie diety ketogenicznej u chorych na cukrzycę – podobnie jak każdej innej diety – najlepiej jest powierzyć dietetykowi. Specjalista w oparciu o aktualne wyniki badań skomponuje odpowiedni jadłospis, a także będzie monitorować efekty stosowania diety. Dzięki odpowiedniemu modelowi odżywiania można osiągnąć pełny sukces terapeutyczny w leczeniu cukrzycy.

Pozostałe teksty