Na co umieramy, czyli wyniki raportu Health at a Glance

Na co umieramy, czyli wyniki raportu Health at a Glance Health at a Glance to seria sprawozdań publikowanych co dwa lata i mających na celu ocenę skuteczności systemów zdrowotnych i profilaktyki zdrowotnej w krajach Unii Europejskiej, Australii, Japonii czy Stanach Zjednoczonych. Ostatni raport, który opublikowany został w 2018 roku dostarcza mało optymistycznych informacji. Okazuje się bowiem, że wzrasta wskaźnik śmiertelności, średnia długość życia ulega obniżeniu, a coraz większy odsetek osób cierpi na poważne choroby przewlekłe. Dobra wiadomość jest taka, że większości z tych niekorzystnych zmian można zapobiegać, prowadząc zdrowy styl życia. Natomiast wiadomość zła to ta, ze jest naprawdę wiele do zrobienia. O czym konkretnie możemy dowiedzieć się z raportu Health at a Glance?

Dlaczego skraca się przeciętna długość życia?

Na przestrzeni ostatnich lat wiele mówiło się o wydłużeniu średniego czasu życia, co stanowiło efekt rozwoju medycyny. Jednak obecnie rozwój metod diagnostyki i leczenia chorób nie nadąża za wszechobecnym oddziaływaniem czynników, które czas życia skracają. Efekt? Wg raportu Health at a Glance średni czas życia Polaków skrócił się o dwa miesiące, a wskaźnik zgonów za rok 2017 przekroczył 940 zgonów na 100 tys. mieszkańców. To sporo powyżej średniej, która wynosi 800 zgonów na 100 tys. mieszkańców. Warto podkreślić, że wyższe nawet o 50% wskaźniki śmiertelności dotyczą mężczyzn. Wynika to bezpośrednio z większego narażenia na takie czynniki zwiększające śmiertelność jak palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, niezdrową dietę czy siedzący tryb życia.

Jako najważniejsze przyczyny zgonu wskazywane są nowotwory oraz choroby układu sercowo – naczyniowego. Prawdziwe śmiertelne żniwo zbierają m. in. takie schorzenia jak:

– zawały serca
– udary mózgu
– nowotwory płuca, jelita grubego i piersi.

Wytypowano najważniejsze czynniki ryzyka

Ogromne znaczenie w pogarszaniu się prognoz zdrowotnych na najbliższe lata mają niezdrowe nawyki – palenie papierosów i picie alkoholu. Podczas, gdy wskaźniki palenia wśród dzieci i dorosłych spadły w większości krajów UE, około jedna piąta dorosłych nadal pali codziennie, a aż jedna czwarta w krajach o mniej zaawansowanej polityce ograniczania użycia tytoniu. Przemyślana polityka kontroli alkoholu zmniejszyła ogólne spożycie alkoholu w kilku krajach, duże spożycie alkoholu wśród nastolatków i dorosłych pozostaje ważnym problemem zdrowia publicznego. W krajach UE prawie 40% nastolatków zgłasza co najmniej jedno wydarzenie „upijania się” w poprzednim miesiącu, a ponad 40% młodych mężczyzn w wieku 20–29 lat również odnotowuje intensywne picie alkoholu.

Kolejny ogromny problem to źle zbilansowana dieta, prowadzące do rozwoju nadwagi czy otyłości. „Co najmniej jedna na sześć osób dorosłych jest otyłych we wszystkich krajach UE, z dużymi różnicami ze względu na status społeczno-ekonomiczny”. Częstość występowania otyłości nadal rośnie wśród dorosłych w większości krajów UE, przy czym co najmniej jedna na sześć osób jest otyłych. Nierówności w otyłości pozostają wyraźne: 20% dorosłych z niższym poziomem wykształcenia jest otyłych w porównaniu z 12% osób z wyższym wykształceniem. A co najgorsze – problem nadmiernej masy ciała coraz dotkliwiej dotyczy najmłodszych. Niemal jedna trzecia dzieci w wieku od piątego do dziewiątego roku życia ma nadwagę.

Wiele do życzenia pozostawia także jakość opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki. „W 2015 r. W krajach UE można było uniknąć ponad 1 200 000 zgonów dzięki lepszej polityce zdrowia publicznego lub bardziej skutecznej i terminowej opiece zdrowotnej” Ponad 1,2 miliona osób w krajach UE zmarło w 2015 r. z powodu chorób i urazów, których można było uniknąć poprzez silniejszą politykę zdrowia publicznego lub bardziej skuteczną i terminową opiekę zdrowotną. W ostatnich latach w niektórych częściach Europy odrodziły się choroby, którym można zapobiec dzięki szczepionkom, co wskazuje na znaczenie promowania skutecznego objęcia szczepieniami wszystkich dzieci we wszystkich krajach UE. Szacuje się, że 790 000 osób w krajach UE zmarło przedwcześnie w 2016 r. z powodu palenia tytoniu, szkodliwego spożywania alkoholu, niezdrowej diety i braku aktywności fizycznej.

Jak odwrócić niepokojące prognozy zdrowotne?

Aby móc cieszyć się nienagannym zdrowiem i długowiecznością, wymagana jest zmiana stylu życia na zdrowszy. Nawet najbardziej zaawansowana opieka medyczna nie pozwoli na skuteczną prewencję i terapię chorób, jeśli nie pójdzie w parze ze zdrowymi nawykami powielanymi na co dzień. Konieczne jest zrezygnowanie ze stosowania używek, prowadzenie aktywnego trybu życia, redukcja stresu, wystarczająca ilość snu. Ogromne znaczenie ma także odpowiednio skomponowana dieta. A pod tym pojęciem kryje się dieta z ograniczoną podażą węglowodanów, bogata w wartościowe tłuszcze, dostarczająca błonnika, antyoksydantów, witamin i składników mineralnych. W licznych badaniach klinicznych wykazano, że niskie spożycie węglowodanów idzie w parze z redukcją ryzyka rozwoju chorób układu sercowo – naczyniowego czy nowotworów. Jeśli powrócimy na chwilę do głównych przyczyn śmiertelności wymienionych w raporcie Health at a Glance zauważymy, że ograniczenie spożycia węglowodanów i zwiększenie podaży tłuszczów pomaga zminimalizować ryzyko tych schorzeń, które zbierają najbardziej śmiertelne żniwo.

Pozostałe teksty