Post przerywany sposobem na zespół metaboliczny

Post przerywany sposobem na zespół metaboliczny Zespół metaboliczny to zespół nieprawidłowości metabolicznych, obejmujących nadciśnienie tętnicze, otyłość centralną, insulinooporność i nieprawidłowości w lipidogramie (nieprawidłowy poziom trójglicerydów i cholesterolu).

Zespół metaboliczny jest silnie związany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej. Do rozwoju zespołu metabolicznego przyczyniają się zarówno czynniki genetyczne, jak i nabyte, które odgrywają rolę w końcowym szlaku zapalenia prowadzącym do chorób układu sercowo – naczyniowego. Zespół metaboliczny zyskał na znaczeniu w ostatnim czasie ze względu na lawinowy wzrost otyłości na całym świecie. Profilaktyka oraz wczesna diagnoza zespołu metabolicznego jest ważna dla skutecznego zastosowania stylu życia i modyfikacji czynników ryzyka. Terapia farmaceutyczna zespołu metabolicznego ma na celu leczenie poszczególnych składowych zespołu, np. nadciśnienia czy hipercholesterolemii – dlatego stosowane są m. in. leki przeciwnadciśnieniowe, statyny i metformina. Wykazano, że ogromne znaczenie ma także zmiana trybu życia, ze szczególnym uwzględnieniem diety.

Skąd się bierze zespół metaboliczny?

Głównym czynnikiem wyzwalającym większość zaburzeń składających się na zespół metaboliczny jest otyłość centralna (brzuszna), co wskazuje na zasadnicze znaczenie wysokiego spożycia kalorii jako głównego czynnika sprawczego. Wzrost krążących wolnych kwasów tłuszczowych, będący konsekwencją insulinooporności, odgrywa kluczową rolę w patogenezie zespołu metabolicznego. Insulina zwiększa wychwyt glukozy w mięśniach i wątrobie oraz hamuje lipolizę i glukoneogenezę wątrobową. Oporność na insulinę w tkance tłuszczowej promuje procesy odkładania się tkanki tłuszczowej.

Trzewne złogi tłuszczu przyczyniają się bardziej do insulinooporności niż tłuszcz podskórny, ponieważ lipoliza trzewna prowadzi do zwiększonego dopływu wolnych kwasów tłuszczowych do wątroby. Zwiększenie poziomu wolnych kwasów tłuszczowych prowadzi do zwiększonej syntezy triglicerydów, a wytwarzanie apolipoproteiny B zawierającej bogatą w triglicerydy lipoproteinę o bardzo niskiej gęstości (LDL) w wątrobie. Wzrost małego gęstego cholesterolu LDL i zmniejszenie cholesterolu HDL są pośrednimi skutkami insulinooporności i indukowanego przez nią zmienionego metabolizm lipidów w wątrobie. Trzewna tkanka tłuszczowa jest również uważana za bardziej aktywną metabolicznie i syntetyzuje znacznie większe ilości bioaktywnych białek wydzielniczych, takich jak inhibitor aktywatora plazminogenu, który promuje stan protrombotyczny i wiążący heparynę naskórkowy czynnik wzrostu, taki jak czynnik wzrostu, który promuje proliferację komórek mięśni gładkich i przebudowę naczyń. A to z kolei może sprzyjać rozwojowi nadciśnienia. Uzupełnieniem tej kaskady niekorzystnych zmian jest aktywacja neurohormonalna, sprowadzająca się do działania adipokin syntetyzowanych przez tkankę tłuszczową. Otyłość zwiększa poziom leptyny, a wyższe poziomy leptyny są bezpośrednio skorelowane ze zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Adiponektyna jest przeciwzapalną i przeciwmiażdżycową adipokiną, której działanie przeciwdziała leptynie. Adiponektyna ma właściwości przeciwmiażdżycowe i zmniejsza zarówno reaktywność naczyniową, jak i proliferację mięśni gładkich. Adiponektyna została uznana za czynnik chroniący przed rozwojem cukrzycy, nadciśnienia tętniczego i ostrego zawału mięśnia sercowego. Wzrost tkanki tłuszczowej koreluje ze zmniejszonym poziomem adiponektyny i wyższymi poziomami leptyny, co ostatecznie zwiększa ryzyko chorób serca.

Model żywienia w zespole metabolicznym

W związku ze złożonym charakterem zmian biochemicznych i fizjologicznych towarzyszących zespołowi metabolicznemu, wydawać mogłoby się, że niezwykle trudno jest zaproponować taki model żywienia, który sprawdzi się zarówno w nadciśnieniu, hipercholesterolemii oraz insulinooporności. Okazuje się jednak, że istnieje dieta o tak wszechstronnym potencjale prozdrowotnym, która umożliwia zarówno redukcję masy ciała, jak i poprawę parametrów biochemicznych w przebiegu zespołu metabolicznego. Mowa o diecie niskowęglowodanowej – dieta ta sprawdza się doskonale w terapii insulinooporności, wspomagając tym samym efektywne spalanie tkanki tłuszczowej. Wiadomo bowiem, że unormalizowanie poziomu insuliny we krwi ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej. Ponadto dieta o niskiej zawartości węglowodanów ma charakter przeciwzapalny, dzięki czemu może ograniczać rozwój niekorzystnych zmian w śródbłonku naczyń, prowadzących do rozwoju miażdżycy.

Okazuje się, że w leczeniu zespołu metabolicznego może sprawdzić się także post przerywany. W badaniach klinicznych wykazano, że stosowanie 10 – godzinnego okna żywieniowego w połączeniu z tradycyjną farmakoterapią może stanowić atrakcyjną opcję leczenia (Ten-Hour Time-Restricted Eating Reduces Weight, Blood Pressure, and Atherogenic Lipids in Patients with Metabolic Syndrome). Post przerywany w naturalny sposób sprzyja ograniczeniu ilości spożywanych w ciągu doby kalorii, jednak jest znacznie łatwiejszy do stosowania niż tradycyjna dieta niskokaloryczna. W badaniu przeprowadzonym na grupie 19 osób ze zdiagnozowanym zespołem metabolicznym badano wpływ stosowania diety w schemacie 10 – godzinnego okna żywieniowego oraz 14 – godzinnego postu przez okres 12 tygodni. Poza dietą 84% uczestników badania stosowało farmakoterapię – lek na nadciśnienie bądź statyny. Po zakończeniu badania wykazano m. in., iż stosowanie postu przerywanego w schemacie 10/ 24 umożliwiło redukcję masy ciała średnio o 3 – 4 kg, spadek zawartości tkanki tłuszczowej brzusznej o 0,5% oraz redukcję obwodu talii o ponad 4 cm. Ponadto odnotowano spadek wartości ciśnienia tętniczego krwi, poziomu cholesterolu oraz glukozy, co wskazuje na redukcję ryzyka chorób układu sercowo – naczyniowego. Takie wyniki badania pozwalają rozważyć zasadność wprowadzenia postu przerywanego jako postepowania leczniczego u chorych na zespół metaboliczny.

Pozostałe teksty